ΖΑΧΑΡΗ. Η σακχαρόζη ή σουκρόζη προσφέρει ενέργεια 16 kcal ανά κ.γ. αλλά όχι και θρεπτικά στοιχεία (ουσιαστικά κενές θερμίδες). Ενώ έχει κατηγορηθεί ότι προκαλεί σωρεία παθολογικών καταστάσεων μεταξύ των οποίων διαβήτη, καρδιοπάθειες και παχυσαρκία, το μόνο το οποίο έχει αναμφισβήτητα αποδειχτεί είναι η πρόκληση τερηδόνας (ακόμα και σε άτομα που έχουν πολύ καλή στοματική υγιεινή). Βρίσκεται : Φυσικά στα φρούτα, πρόσθετη στα αρτοποιήματα και είδη ζαχαροπλαστείου, σε μαρμελάδες, μαρινάδες, dressings.
Τα κύρια είδη ζάχαρης.
Λευκή κρυσταλλική ζάχαρη: Για την παραγωγή του προϊόντος αυτού, αφού έχουν δημιουργηθεί οι κρύσταλλοι της ζάχαρης υφίστανται μεγαλύτερη επεξεργασία (κυρίως με πλύση, επανακρυσταλλοποίηση και φυγοκέντρηση) ώστε να αφαιρεθεί εντελώς η μελάσα που κανονικά περιέχουν και να μείνουν μόνο οι λευκοί καθαροί κρύσταλλοι. Αυτή είναι η συνηθισμένη λευκή ζάχαρη η οποία ονομάζεται ανάλογα με το πάχος των κρυστάλλων της και έτσι κατά αύξουσα σειρά αυτών έχουμε: την ραφιναρισμένη κρυσταλλική λευκή ζάχαρη (refined), την λεπτή (caster) και την άχνη ζάχαρη (icing). Η λευκή ζάχαρη ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΘΟΛΟΥ θρεπτικά συστατικά, ενώ 1 κουταλάκι του γλυκού (5 γραμμάρια) αποδίδει 16 θερμίδες.
Καστανή ζάχαρη (Raw cane sugar): Η ζάχαρη αυτή είναι πιο μαλακή, έχει ανοιχτό καστανό χρώμα και είναι πιο αρωματική. Πρόκειται στην ουσία για την λευκή ζάχαρη η οποία μετά το τέλος του καθαρισμού της από την μελάσα, υφίσταται χημική εξεργασία για να της προστεθεί ξανά καθαρή μελάσα ή παράγεται από τους κρυστάλλους της ζάχαρης του ζαχαροκάλαμου οι οποίοι έχουν υπολείμματα μελάσας και δεν έχουν καθαριστεί εξ ολοκλήρου. Θερμιδικά αποδίδει τις ίδιες θερμίδες με την λευκή, ενώ δεν περιέχει ποσότητες μικροθρεπτικών συστατικών γιατί η μελάσα που περιέχει, βρίσκεται σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις, σε ποσοστό μόλις 10% κατά βάρος.
Ακατέργαστη ζάχαρη : Η ζάχαρη αυτή είναι επίσης επεξεργασμένη και συνήθως προέρχεται από ζαχαροκάλαμο με την διαφορά ότι δεν περνάει το στάδιο επεξεργασίας όπου αφαιρείται εξ ολοκλήρου η μελάσα. Για τον λόγο αυτόν έχει καστανό χρώμα και είναι αρκετά αρωματική. Η παραγωγική της διαδικασία είναι απλή, δεν χρησιμοποιούνται χημικές ουσίες, πρόσθετα ή άλλες επιβαρυντικές για το προϊόν τεχνολογικές διαδικασίες : Η μάζα του ζαχαροκάλαμου συμπιέζεται και με παροχή ατμού παράγεται σιρόπι ζάχαρης το οποίο αφυδατώνεται και έτσι η ζάχαρη κρυσταλλοποιείται παίρνοντας την τελική μορφή της. Από την ζάχαρη αυτήν παράγεται η μαύρη ζάχαρη του εμπορίου. 1 κουτάκι του γλυκού (5 γραμμάρια) έχει 15 θερμίδες και ελαφρώς περισσότερα θρεπτικά συστατικά από την λευκή και την καστανή, πάλι όμως σε μικρές συγκεντρώσεις.
Μαύρη ζάχαρη (Dark brown sugar): Πρόκειται στην ουσία για έναν συνδυασμό κρυστάλλων ακατέργαστης ζάχαρης από ζαχαροκάλαμο με την προσθήκη μελάσας. Σε ορισμένες περιπτώσεις η προσθήκη της μελάσας μπορεί να γίνει και με 2 διαδοχικές χημικές διαδικασίες, κάτι που σημαίνει ότι η μαύρη ζάχαρη δεν είναι πάντοτε η λιγότερο ακατέργαστη. Είναι περισσότερο αρωματική λόγω της μεγαλύτερης ποσότητας μελάσας που περιέχει, ενώ έχει και περισσότερα θρεπτικά συστατικά από τα άλλα είδη της ζάχαρης. Παρόλα αυτά οι θερμίδες της είναι σχεδόν ίδιες με την λευκή και την καστανή ζάχαρη. 1 κουτάκι του γλυκού (5 γραμμάρια) έχει 17 θερμίδες και αρκετά θρεπτικά συστατικά.
ΖΑΧΑΡΗ ΚΑΡΥΔΑΣ.
Αυτή η ζάχαρη παράγεται από τα λουλούδια του δένδρου της καρύδας. Είναι ένα εναλλακτικό φυσικό γλυκαντικό χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη. Ο γλυκαιμικός δείκτης της είναι 35 και κατατάσσεται στις τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Ως σύγκριση αναφέρουμε ότι ο γλυκαιμικός δείκτης της ζάχαρης από ζαχαροκάλαμο κυμαίνεται από 65-100, του σιροπιού σφενδάμου είναι 69 και του μελιού είναι 70. Είναι 75% σακχαρόζη, αποτελείται από μακράς αλυσίδας σακχαριτών, που το σώμα πρέπει να σπάσει, έτσι ώστε να απορροφώνται πολύ πιο αργά. Έτσι, τα επίπεδα ενέργειας του οργανισμού διατηρούνται σε ισορροπία και η αίσθηση κορεσμού να διαρκεί περισσότερη ώρα. Επίσης, συγκριτικά με την καστανή και λευκή ζάχαρη, είναι πολύ πλούσια σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως άζωτο, φώσφορο, κάλλιο, μαγνήσιο, νάτριο, σίδηρο, ψευδάργυρο, μαγγάνιο, βιταμίνες Β1, Β2, Β3, Β6 και C και πάνω από 14 σημαντικών αμινοξέων. Αυτά τα άλλα υλικά, και ειδικά τα αμινοξέα, πιστεύεται ότι δρουν ως ρυθμιστικά στη σακχαρόζη, επιβραδύνοντας την ταχύτητα με την οποία τα σάκχαρα απορροφώνται στο αίμα. Σε σύγκριση με τη μαύρη ζάχαρη, η ζάχαρη καρύδας έχει 36 φορές περισσότερο σίδηρο, 4 φορές περισσότερο μαγνήσιο, και πάνω από 10 περισσότερο ψευδάργυρο.Είναι ιδανική για ανθρώπους που θέλουν να διατηρήσουν ή να χάσουν βάρος, φιλικότερη σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα διαβήτη, σε όσους θέλουν να μειώσουν την αίσθηση πείνας και να βελτιώσουν τη φυσική τους δύναμη/ενέργεια. Τέλος, διαθέτει υπέροχη γεύση που θυμίζει την καστανή ζάχαρη, αλλά παράλληλα είναι πιο μεστή και έχει νότες καραμέλας. Η ζάχαρη από καρύδα είναι το καλύτερο γλυκαντικό που μπορούμε να καταναλώνουμε τόσο από άποψη γεύσης όσο και από άποψη υγείας.
ΜΕΛΙ.
Διατροφική αξία : 304 kcal/100gr. Υδατάνθρακες 82 gr. Φυτικές ίνες : 0,2 gr. Σάκχαρα : 82 gr. Νάτριο 4 mg, Κάλιο 52 mg, Βιταμίνη C : 0,5 mg, Ασβέστιο : 6 mg, Σίδηρος : 0,4 mg, Μαγνήσιο : 2 mg. Το μέλι περιέχει μικρές ποσότητες μετάλλων και βιταμινών, κυρίως του συμπλέγματος Β, οι οποίες εξασφαλίζουν την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Εκτός από την υπέροχη γεύση που δίνει στα ροφήματά μας, είναι και ένας σύμμαχος ενάντια σε πολλές παθήσεις. Η καθημερινή του κατανάλωση ενισχύει το ανοσοποιητικό, βοηθάει στην πέψη και κρατάει μακριά τις ιώσεις. Το είδος του μελιού που τρώμε μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το λουλούδι που μάζεψε η μέλισσα το νέκταρ (θυμαριού, πεύκου, ελάτου, καστανιάς, πορτοκαλιάς κ.α.), όσο και από τον τρόπο που αποχωρίζεται από την κερήθρα (με φυγοκέντρηση, με πίεση κ.α.). Ωστόσο, μια διατροφική ανάλυση θέλει το μέλι να εμπεριέχει 34% γλυκόζη, 41% φρουκτόζη, 2.4% σουκρόζη και 18.3% νερό. Το μέλι σαφώς υπερτερεί διατροφικά της ζάχαρης, ακόμα και της καστανής ή μαύρης ζάχαρης που έκαναν την εμφάνιση τους δυναμικά τα τελευταία χρόνια αλλά στην ουσία δεν έχουν ιδιαίτερη διαφορά στα συστατικά τους. Το μέλι, ωστόσο, περιέχει και αυτό πολλές θερμίδες και θα πρέπει να χρησιμοποιείται με την ίδια προσοχή όπως και οποιοδήποτε άλλο γλυκαντικό με πολλές θερμίδες.
ΜΕΛΙ ΜΑΝΟΥΚΑ.
Για να πάρει το μέλι την ονομασία mānuka, πρέπει τουλάχιστον το 70% της γύρης, να προέρχεται από το συγκεκριμένο θάμνο. Ως προς τις φυσικές του ιδιότητες είναι θιξότροπο, με υψηλή οσμωτικότητα και έχει το υψηλότερο ιξώδες από όλα τα μέλια που έχουν μελετηθεί μέχρι σήμερα, είναι δηλαδή εξαιρετικά παχύρρευστο. Αυτή η ιδιότητα οφείλεται στη παρουσία μιας πρωτεΐνης ή ενός κολλοειδούς, δεν έχει ακριβώς αποσαφηνιστεί ακόμα. Το χρώμα του είναι σχετικά σκούρο, ποικίλει από βαθύ χρυσό εώς καφέ. Έχει νόστιμη, πλούσια, δυνατή και ελαφρώς πικρή γεύση, που παραπέμπει σε βότανα και λουλούδια. Από το 1996, το μέλι mānuka κατηγοριοποιείται με βάση τη κλίμακα UMF (Unique Manuka Factor), που δείχνει την αντιβακτηριδιακή του δύναμη, που βρίσκεται από τη φύση μέσα στο μέλι λόγω του νέκταρ του φυτού από το οποίο προέρχεται. Η μεθυλογλυοξάλη (methylglyoxal, MGO) είναι η κύρια αντιβακτηριδιακή ουσία του μελιού mānuka, είναι υποπροϊόν της γλυκόζης και παράγεται από όλους τους ζωικούς και φυτικούς οργανισμούς. Ανευρίσκεται σε πολλούς τύπους μελιού, σε μικρές ποσότητες, όμως το μέλι mānuka περιέχει 70 εώς 100 φορές μεγαλύτερη ποσότητα από τα κοινά μέλια. Η παρουσία μεγάλης ποσότητας μεθυλογλυοξάλης στο mānuka οφείλεται στη χημική μετατροπή μιας άλλης ένωσης, γνωστή ως διϋδροξυακετόνη (DHA), η οποία βρίσκεται σε αφθονία στα άνθη του θάμνου mānuka. Ο αριθμός που έχει στη συσκευασία το μέλι mānuka, δείχνει πόσο δυνατές αντιβακτηριδιακές ιδιότητες έχει. Αυτό που πρέπει να προσέξετε είναι να αγοράσετε μέλι mānuka με την ένδειξη +10 και επάνω. Είναι η χαμηλότερη τιμή που θα πρέπει να έχει το μέλι, ώστε να μπορέσει να πάρει UMF. Mānuka με ένδειξη από +8 και κάτω είναι ασθενές και πρακτικά δεν έχει μεγαλύτερο αντιβακτηριδιακό αποτέλεσμα από το κοινό μέλι. Επίσης κυκλοφορεί μέλι mānuka, χωρίς UMF. Απλά το χρυσοπληρώνετε, χωρίς ουσιαστικό όφελος.
ΜΕΛΑΣΑ.
Διατροφική αξία : Θερμίδες/100gr. : 289 kcal. Υδατάνθρακες : 75 gr. Σάκχαρα : 75gr. Λίπαρά : 0,1gr. Πρωτεΐνη : 0gr. Ασβέστιο : 205 mg, Σίδηρος : 4,7 mg, Βιταμίνη B6 0,7 mg, Μαγνήσιο : 242 mg. Η μελάσα είναι ένας παχύς χυμός, σαν σιρόπι, που παρασκευάζεται από την επεξεργασία ζαχαροκάλαμου. Ο βαθμός και ο τύπος της μελάσσας εξαρτάται από την ωριμότητα των ζαχαροκάλαμων και την μέθοδο παραγωγής. Δεν περιέχει καμία λιπαρή ουσία, είναι εμπλουτισμένη με πολλά ανόργανα και οργανικά στοιχεία που χρειάζονται οι αθλητές, οι σπουδαστές, οι σκληρά εργαζόμενοι, οι ασθενείς, ολα από φυτική προέλευση γι’ αυτό και πλήρως αφομοιώσιμα και αβλαβή για τον οργανισμό. Ευεργετική και απαραίτητη για τα άτομα με στίγμα μεσογειακής αναιμίας ή χαμηλό αιματοκρίτη, βοηθά στην επαναφορά του σιδήρου, του αιματοκρίτη και της φερριτίνης στα φυσιολογικά επίπεδα, χωρίς χημικές ουσίες. Ιδανική για την περίοδο της εμμήνου ρύσης, της εγκυμοσύνης, του θηλασμού και της εμμηνόπαυσης που ο γυναικείος οργανισμός χρειάζεται περισσότερο σίδηρο και ασβέστιο. Θωρακίζει τον οργανισμό με ολικές πολυφαινόλες, με ισχυρά αντιοξειδωτικά, γνωστά για την αντικαρκινική τους δράση.
Η καθημερινή χρήση της μελάσας δίνει λύση στο πρόβλημα της δυσκοιλιότητας, επαναφέρει τη φυσική ομορφιά επαναδραστηριοποιώντας και ενισχύοντας τη σπαργή του δέρματος, δηλαδή την ενυδάτωση των κυττάρων του δέρματος άρα και τη φυσική τους αναγέννηση. Εξαφανίζει την ωχρότητα του προσώπου και τους μαύρους κύκλους γύρω από τα μάτια (που οφείλεται στην έλλειψη σιδήρου και καλίου) μόνο με δυο κουταλάκια ημερησίως σε 2 με 3 εβδομάδες. Δεν παχαίνει γιατί περιέχει φυσικά σάκχαρα με 0% λιπαρά που στις συνιστώμενες ποσότητες (2 κουταλάκια ημερησίως ) αφομοιώνονται πλήρως από τον οργανισμό. Η Μελάσα συγκαταλέγεται μέσα στις 9 θρεπτικότερες τροφές του πλανήτη. Εξάγεται κατά την διαδικασία της παραγωγής ζάχαρης απο το ζαχαροκάλαμο, κατά την οποία όλα τα ευεργετικά θρεπτικά συστατικά του ζαχαροκάλαμου συγκεντρώνονται στην μελάσσα.
ΠΕΤΙΜΕΖΙ.
Θρεπτική αξία (% ανά 100 γρ.) / Υδατάνθρακες 80.9 / Λιπαρά 0.4 / Πρωτεΐνες 0,9 / Θερμίδες 33 / Ασβέστιο 74mg / Φωσφόρος 40 mg / Σίδηρος 1,2mg
Πλούσιο σε ενέργεια, σίδηρο και ασβέστιο. Δεν περιέχει συντηρητικά, χρωστικές, ζάχαρη. Συγκεντρώνει τα περισσότερα θεραπευτικά συστατικά του σταφυλιού και συνήθως χρησιμοποιείται :
• αυτούσιο όπως είναι σε μικρά «πρωινά σφηνάκια» για άμεση ενεργειακή ενδυνάμωση : άριστη πηγή σιδήρου (αναιμίες) καταπραϋντικές ιδιότητες λαιμού, αντικαταθλιπτικό
• για μαριναρίσματα στην μαγειρική, ιδιαίτερα με ξύδι σε γλυκόξυνες σάλτσες και γιά βαλσάμικες σαλάτες
• στην ζαχαροπλαστική ως γλυκαντική ουσία σε ροφήματα, γιαούρτι, μουστοκούλουρα και ιδιαίτερα σιρόπι σε σπιτικές τηγανίτες.
Το πετιμέζι είναι ένα 100% φυσικό προϊόν που φτιάχνεται χωρίς την προσθήκη συντηρητικών, χρωστικών και ζάχαρης, το οποίο μάλιστα διατηρείται πολύ καιρό εκτός ψυγείου. Το σκούρο αυτό παχύρρευστο ελιξίριο γλυκαίνει τον ουρανίσκο του ανθρώπου εδώ και αιώνες.
ΣΤΑΦΙΔΙΝΗ.
Η σταφιδίνη είναι ένα συμπυκνωμένο εκχύλισμα σταφίδας, που χρησιμοποιήται ως γλυκαντική ύλη στην αρτοποιία, τη ζαχαροπλαστική και για την ενίσχυση των βαθμών του κρασιού. Η σταφιδίνη ήταν το κυρίαρχο γλυκαντικό μέχρι το 1965, όταν έπαψε να ιχύει ο νόμος του δικτάτορος Ι.Μεταξά για την ενίσχυση των σταφιδοπαραγωγών που απαγόρευε τη χρήση της ζάχαρης στη βιομηχανία γλυκισμάτων.
ΘΡΕΨΙΝΗ.
Η θρεψινη είναι ένα φυσικό γλυκαντικό από σταφύλια, που έκανε θράυση στον παιδόκοσμο της δεκαετίας του 60. Ηταν ένας υγιεινός πολτός από σταφύλια, που τον άλειφαν και τον έδιναν στα παιδιά της τότε στριμωγμένης οικονομικά Ελλάδας. Κυκλοφορούσε σε πακέτα ή και χύμα. Ο πολτός αυτός έχει ξανακάνει την εμφανισή του στα ράφια των καταστημάτων υγιεινών τροφών με την πιο ορθή περιγραφή του που είναι σταφυλόκρεμα. Χρησιμοποιείται στην Παρασκευή γλυκυσμάτων, παγωτών, κεϊκ, και ως επάλλειμα στο ψωμί ως μαρμελάδα. Η θρεπτική αξία της θρεψίνης ανα 100gr. είναι : Ενέργεια 379 kcal, πρωτεΐνες 5,1%, υδατάνθρακες 56,4%, λίπος 14,8%, σουκρόζη 9,6%, σίδηρος 1,47mg, ασβέστιο 144mg, φόσφωρος 30mg. Η θρεψίνη είναι ένα αγνό προϊόν και αξίζει να προστεθεί στη διατροφή μας ξανά.
ΧΑΡΟΥΠΟΜΕΛΟ.
Το χαρουπόμελο είναι εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών και φυτοθρεπτικών συστατικών. Παράλληλα περιέχει τανίνες οι οποίες βοηθούν στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και άτομα που υποφέρουν με διάρροια. Έχει καταπραϊντικές και αντισηπτικές ιδιότητες. Έρευνες έχουν δείξει ότι, λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, τα χαρούπια και κατ’ επέκταση το χαρουπόμελο, έχουν την δυνατότητα να μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Επιπλέον, η σκόνη χαρουπιού περιέχει περίπου 45% πρωτεΐνη, όπως επίσης και μεγάλες ποσότητες αμινοξέων, λυσίνης και αργινίνης. Η κατανάλωση χαρουπόμελου ενδείκνυται για αθλητές που βρίσκονται κυρίως στην προπονητική περίοδο. Το χαρουπόμελο περιέχει ποσότητες θιαμίνης (βιταμίνη Β), ριβοφλαμίνης (βιταμίνη Β2), νιασίνης (Βιταμίνη Α) και βιταμίνης D2, όπως επίσης σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο και φώσφορο. Ενώ δεν περιέχει γλουτένη και οξαλικό οξύ που μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να απορροφά το ασβέστιο. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι, το χαρουπόμελο περιέχει σχεδόν τρεις φορές περισσότερο ασβέστιο από το γάλα, αφού περιέχει 350mg ασβεστίου/ 100γρ σε σχέση με το γάλα το οποίο περιέχει περίπου 130mg ασβεστίου/ 100γρ. Γι αυτό το λόγο χρησιμοποιείται ως όπλο κατά της αρθρίτιδας και της οστεοπόρωσης. Η σκόνη χαρουπιού έχει αρκετά γλυκιά γεύση λόγω των φυσικών σακχάρων, εξου και θεωρείται φυσικό γλυκαντικό, ενώ θυμίζει έντονα γεύση σοκολάτας (κακάο). Εντούτοις, το χαρουπόμελο υπερτερεί σε θρεπτικά συστατικά, ενώ περιέχει σχεδόν την μισή ποσότητα σε λίπος από τη σοκολάτα, ενώ δεν περιέχει καφεΐνη. Συγκριτικά, η σκόνη χαρουπιού περιέχει 180 θερμίδες ανα 100γρ σε αντίθεση με τη σκόνη κακάο που περιέχει 300 θερμίδες ανα 100γρ. Ενώ μια κουταλιά της σούπας χαρουπόμελου περιέχει περίπου 40 θερμίδες.
ΦΡΟΥΚΤΟΖΗ. (Γλυκ. ικανότητα 1,70)
Η φρουκτόζη είναι φυσική ουσία που περιέχεται στα φρούτα και παράγεται με χημική επεξεργασία από αυτά. Την βρίσκουμε συνήθως σε σκόνη και κύβους και την χρησιμοποιούμε αυτούσια, σαν την ζάχαρη. Από την στιγμή που γίνεται σκόνη, προστίθενται σε αυτήν χημικές ουσίες αντί-συσσωματικές, ρεολογικές και συντηρητικές και γι αυτό εν μέρει παύει να είναι τελείως φυσική. Είναι περίπου 1,7 φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη, πράγμα που σημαίνει ότι μπορείς να προσθέσεις λιγότερη και συνεπώς να λάβεις λιγότερες θερμίδες (δεδομένου ότι ζάχαρη και φρουκτόζη έχουν τις ίδιες θερμίδες 4kcal/γραμμάριο). Η κύρια διαφορά της φρουκτόζης από την γλυκόζη είναι ότι η φρουκτόζη μεταβολίζεται στο 100% στο συκώτι και αποθηκεύεται σαν λίπος γρηγορότερα, ενώ η γλυκόζη μόνο κατά το 20%. Χρειάζεται 5 φορές λιγότερη ινσουλίνη για να μεταβολιστεί η φρουκτόζη σε σύγκριση με τη γλυκόζη. Ο λόγος που συστήνεται στους διαβητικούς είναι επειδή ακολουθεί διαφορετικό μεταβολικό δρόμο, οπότε ανεβάζει τα επίπεδα της γλυκόζης πιο αργά σε σχέση με την καθαρή ζάχαρη. Τελευταίες έρευνες έχουν δείξει ότι η φρουκτόζη, ως γλυκαντική ουσία ανεβάζει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων, οπότε η κατανάλωσή της πρέπει να είναι ελεγμένη. ΠΡΟΣΟΧΗ : Η φρουκτόζη ΔΕΝ κάνει τίποτα σε περίπτωση υπογλυκαιμίας!
ΣΙΡΟΠΙ ΑΓΑΥΗΣ. (Γλυκ. ικανότητα 1,60)
Αποτελείται κυρίως από 90% φρουκτόζη και 10%γλυκόζη και είναι 1,4 εως 1,6 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Βγαίνει κατευθείαν από τον πυρήνα του κακτοειδούς φυτού αγαύη, το οποίο ζει και ευδοκιμεί στο Μεξικό. Είναι φυσικό γλυκαντικό το οποίο διαθέτει πολύ χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (11 – 19), δεν αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και δεν επιβαρύνει το πάγκρεας. Ακόμη, διαλύεται εύκολα και έχει ευχάριστη απαλή γεύση, παρόμοια περίπου με μέλι. Περιέχει ίχνη από σίδηρο, ασβέστιο, κάλιο και μαγνήσιο. Το σιρόπι αγαύγης μπορεί να μην είναι χαμηλό σε θερμίδες (έχει περίπου τις ίδιες θερμίδες με τη ζάχαρη) αλλά, επειδή είναι πιο γλυκό, χρειάζεται να προσθέτουμε λιγότερο.
Προσοχή! Η χρήση του έρχεται με κάποια επιφύλαξη, διότι η φρουκτόζη μπορεί να αυξήσει τα τριγλυκερίδια στο αίμα. Έτσι, εάν κάποιος έχει ήδη υψηλά τριγλυκερίδια ή αυξημένες τιμές χοληστερίνης ή άλλων λιπιδίων στο αίμα (που πολλοί κάνουν στον τύπου 2 σακχαρώδη διαβήτη), είναι πιθανώς σοφό να επιλέξει μια διαφορετική εναλλακτική γλυκαντική ουσία.
ΣΙΡΟΠΙ ΣΦΕΝΔΑΜΟΥ.
Θερμίδες : 260kcal/100gr. / Υδατάνθρακες 67gr. / Σάκχαρα : 67gr. / Λιπαρά : 0,1gr. / Πρωτεΐνες : 0gr. / Ασβέστιο 102mg / Μαγνήσιο 21 mg / Σίδηρος : 0,1mg / Νάτριο : 12 mg / Κάλιο : 212 mg.
Πρόκειται για το χυμό που προκύπτει από το δέντρο σφένδαμος (maple tree) στην Βόρειο Αμερική και τον Καναδά. Κάθε Άνοιξη, οι κάτοικοι τρυπάνε τους κορμούς, το συλλέγουν σε μεγάλα δοχεία, το βράζουν για να αποβάλει το νερό που περιέχει στη φυσική του μορφή και κατόπιν το συμπυκνώνουν σε σιρόπι, το οποίο αποτελεί ένα σούπερ υγιεινό γλυκαντικό. Περίπου 40 kg χυμού αποδίδουν 1 kg σιροπιού. Η γεύση του είναι γλυκιά και απαλή, με διακριτικές νότες καραμέλας. Χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική αντικαθιστώντας συχνά το μέλι. Υπάρχουν πολλές ευεργετικές ουσίες στο σιρόπι σφενδάμου (54 ευεργετικές ουσίες υπάρχουν στο καθαρό σιρόπι σφενδάμου). Περιέχει ψευδάργυρο, θειαμίνη, και ασβέστιο. Τα αντιοξειδωτικά του φυτού, υπάρχουν στα φύλλα και το φλοιό, αρκετά εκ των οποίων δρουν κατά του καρκίνου, και έχουν επίσης, αντιβακτηριακές και αντιδιαβητικές ιδιότητες. Το σιρόπι σφενδάμου περιέχει πολυφαινόλες, όπως απσισικό οξύ (ΑΒΑ), που διεγείρει την απελευθέρωση ινσουλίνης μέσω παγκρεατικών κυττάρων και αυξάνει την ευαισθησία των κυττάρων του λίπους στην ινσουλίνη, γεγονός που καθιστά το σιρόπι ευεργετικό για τα άτομα με μεταβολικό σύνδρομο και διαβήτη. Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι οι φαινολικές ενώσεις στο σιρόπι σφενδάμου έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και αναστέλλουν δύο ένζυμα που υδρολύουν υδατάνθρακες που αφορούν τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2. Ο Καναδάς παράγει περισσότερο από το 80% της παγκόσμιας παραγωγής σιροπιού. Κυκλοφορεί σε διάφορους τύπους ποιότητας και πυκνότητας (grade AA, A, B και C). Το αγνό σιρόπι σφενδάμου είναι ιδιαίτερα ακριβό προϊόν και για τον λόγο αυτό διατίθεται αναμεμειγμένο με άλλες γλυκαντικές ουσίες. Όσοι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες από σιρόπι σφενδάμου, σαν μια γλυκαντική ουσία για τις τηγανίτες τους, θα πρέπει να επιλέξουν καθαρό σιρόπι σφενδάμου και όχι τα εμπορικά προϊόντα με υψηλές ποσότητες φρουκτόζης από σιρόπι καλαμποκιού.
ΣΙΡΟΠΙ YACON.
Συλλέγεται από το φυτό Yacon, που μεγαλώνει στις Άνδεις της Νότιας Αμερικής. Αυτή η γλυκαντική ουσία έχει γίνει πρόσφατα δημοφιλής ως συμπλήρωμα απώλειας βάρους, επειδή μια μελέτη διαπίστωσε ότι προκάλεσε σημαντική απώλεια βάρους σε υπέρβαρες γυναίκες. Είναι πολύ υψηλό σε φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες, οι οποίοι λειτουργούν ως διαλυτές ίνες που τροφοδοτούν τα καλά βακτήρια στο έντερο .Το σιρόπι Yacon μπορεί να στη δυσκοιλιότητα και έχει διάφορα οφέλη, λόγω της μεγάλης ποσότητας των διαλυτών ινών. Μην τρώτε πάρα πολύ καθώς μπορεί επίσης να προκαλέσει πεπτικά προβλήματα.
Τελική ανάλυση : το σιρόπι Yacon είναι πολύ υψηλό σε φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες, οι οποίοι τροφοδοτούν τα καλά βακτήρια στο έντερο. Μπορεί να είναι χρήσιμο κατά της δυσκοιλιότητας και μπορεί να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος.
ΖΑΧΑΡΗ MUSCOVADO.
Επίσης γνωστή και ως «ζάχαρη των Barbados». Είναι πολύ σκούρη, ελαφρώς υγρή και κολλώδης ζάχαρη με έντονη γεύση και άρωμα από το σιρόπι του ζαχαροκάλαμου. Το τελευταίο προέρχεται από την έκθλιψη του ζαχαροκάλαμου.
ΖΑΧΑΡΗ DEMERARA.
Έχει μεγάλους καστανούς κρυστάλλους και περιεκτικότητα 2-3% σε μελάσσα. Η ονομασία της προέρχεται από μια επαρχία της Ghana όπου αρχικά παράχθηκε και ανήκει στα προϊόντα ΠΟΠ. Παράγεται με απλό και φυσικό τρόπο, χωρίς χημική επεξεργασία ή άλλες επιβαρρυντικές τεχνικές.
ΠΟΛΥΟΛΕΣ (σορβιτόλη, μαλτιτόλη, μαννιτόλη, ισομαλτόζη, λακτιτόλη, ξυλιτόλη)
Αν και κάποιες βρίσκονται φυσικά σε κάποια φρούτα και λαχανικά όπως για παράδειγμα η σορβιτόλη που εμπεριέχεται στα μήλα και τα αχλάδια, σχεδόν πάντα οι πολυόλες φτιάχνονται σε εργαστήριο και χρησιμοποιούνται σαν πρόσθετα τροφίμων. Είναι το ίδιο ή λίγο λιγότερο γλυκά από τη ζάχαρη και αποδίδουν λιγότερες θερμίδες (περίπου 2,4 ανά γραμμάριο) και είναι γνωστά σαν bulk sweeteners. Διασπώνται αργά με αποτέλεσμα να μην ανεβάζουν το ζάχαρο στο αίμα και για αυτό το λόγο συχνά βρίσκονται σε τρόφιμα για διαβητικούς. Χρησιμοποιούνται σε προϊόντα χωρίς ζάχαρη όπως τσίχλες και η υπερκατανάλωση μπορεί να έχει υπακτική (καθαρτική) δράση στα άτομα αυτά. Οι πολυόλες (ή σακχαροαλκοόλες) είναι μια ομάδα υδατανθράκων χαμηλής απορρόφησης από τον ανθρώπινο οργανισμό και έχουν χαρακτηριστεί από όλους τους αρμόδιους παγκόσμιους επιστημονικούς φορείς ως απολύτως ασφαλείς ουσίες. Η μόνη «παρενέργεια» που μπορεί να προκύψει από την κατανάλωση τέτοιων ουσιών, είναι η υπακτική δράση και αυτό συμβαίνει σε πολύ μεγάλες ποσότητες κατανάλωσης.
ΣΟΡΒΙΤΟΛΗ. (E420) (Γλυκ. ικανότητα 0,60)
Η σορβιτόλη έχει γλυκύτητα περίπου 60% της σακχαρόζης, ο μεταβολισμός της δεν εξαρτάται από την ινσουλίνη. Στο παρελθόν αναφερόταν ως διαβητική ζάχαρη και χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα. Η σορβιτόλη απορροφάται μερικώς και μεταβολίζεται ως φρουκτόζη από το ανθρώπινο οργανισμό. Το υπόλοιπο μέρος της ζυμώνεται στο παχύ έντερο . Κατά τη διάρκεια της ζύμωσης παράγονται αέρια τα οποία μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα. Σε δυσανεκτικά άτομα μπορεί να λειτουργήσει ως καθαρτικό. Συνήθως δεν εμφανίζονται παρενέργειες στις συγκεντρώσεις που χρησιμοποιείται όμως μερικά δυσανεκτικά άτομα εμφανίζουν σχηματισμό αερίων με τη λήψη μικρής ποσότητας σορβιτόλης. Κανονικά οι παρενέργειες εμφανίζονται μετά τη λήψη 25-30 γραμμαρίων σε μία μόνο δόση, που είναι πολύ παραπάνω από τη ποσότητα που μπορεί κανείς να λάβει από την κατανάλωση τροφίμων.
ΜΑΛΤΙΤΟΛΗ. (Ε965) (Γλυκ. ικανότητα 0,75)
Μαλτιτόλη είναι μια αλκοόλη σακχάρου (μια πολυόλη) που χρησιμοποιείται ως ένα υποκατάστατο της ζάχαρης. Έχει 75-90% της γλυκύτητας της σακχαρόζη (επιτραπέζια ζάχαρη) και σχεδόν πανομοιότυπες ιδιότητες, εκτός από το ρόδισμα. Χρησιμοποιείται για να αντικαταστήσει την επιτραπέζια ζάχαρη γιατί έχει λιγότερες θερμίδες, δεν προωθεί την τερηδόνα των δοντιών, και έχει ένα κάπως μικρότερο αποτέλεσμα επί της γλυκόζης στο αίμα. Η μαλτιτόλη γίνεται με υδρογόνωση της μαλτόζης που λαμβάνεται από το άμυλο. Η υψηλή γλυκύτητα της επιτρέπει να μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς να αναμιγνύεται με άλλα γλυκαντικά, και εμφανίζει αμελητέαεπίδραση ψύξης (θετική θερμότητα του διαλύματος) σε σύγκριση με άλλες αλκοόλες σακχάρων, και είναι πολύ παρόμοια με την λεπτή επίδραση ψύξης της σακχαρόζης. Χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στην παραγωγή των γλυκών: σκληρές καραμέλες χωρίς ζάχαρη, τσίχλες, σοκολάτες, ψημένα αγαθά, και παγωτό. Η φαρμακευτική βιομηχανία χρησιμοποιεί τη μαλτιτόλη ως ένα συστατικό, που χρησιμοποιείταιως γλυκαντικό χαμηλών θερμίδων. Η ομοιότητά της προς τη σακχαρόζη επιτρέπει να χρησιμοποιηθεί σε σιρόπια με το πλεονέκτημα ότιη κρυστάλλωση είναι λιγότερο πιθανή. Η μαλτιτόλη μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σαν ένας πλαστικοποιητής σε κάψουλες ζελατίνης και ως ένα υγροσκοπικό. Δεν μεταβολίζεται από τα στοματικά βακτήρια, οπότε δεν προωθεί την τερηδόνα των δοντιών. Απορροφάται πιο αργά από τη σακχαρόζη, το οποίο την καθιστά κάπως πιο κατάλληλη για άτομα με διαβήτη, από τη σακχαρόζη. Όπως και άλλες αλκοόλες σακχάρων, μεγάλες ποσότητες μαλτιτόλης μπορούν να έχουν ένα υπακτικό αποτέλεσμα.
ΜΑΝΝΙΤΟΛΗ. (E421) (Γλυκ. ικανότητα 0,90)
Η μαννιτόλη είναι μία λευκή, κρυσταλλική οργανική ένωση και απαντάται φυσικά στον κορμό κωνοφόρων δέντρων, φύκη και μανιτάρια, το βιβλικό μάννα που έτρεφε τους Ισραηλίτες πιθανόν να ήταν ένα προϊόν μίας λειχήνης της Lecanora Esculenta που χρησιμοποιείται από τους Άραβες για την παρασκευή ψωμιού. Εμπορικά παράγεται από τη δεξτρόζη (D – γλυκόζη) και έχει χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια σε όλο τον κόσμο για πάνω από 60 χρόνια. Η μαννιτόλη συνήθως σχηματίζεται μέσω υδρογόνωσης της φρουκτόζης, η οποία έχει συσταθεί είτε από άμυλο ή ζάχαρη (www. fao. ora/aa/aan/iecfa-additives/sDecs/MonoaraDh 1/Additive-275.pdf), και το άμυλο είναι φθηνότερο από τη σακχαρόζη, τη μετατροπή του αμύλου είναι πολύ πιο περίπλοκη διαδικασία. Τελικά, δίνει ένα σιρόπι που περιέχει περίπου 42% σε φρουκτόζη, 52% δεξτρόζη, και 6% μαλτόζη. Η μαννιτόλη επίσης παράγεται από μια πληθώρα οργανισμών, όπως τα βακτήρια, ζύμες, μύκητες, φύκη, λειχήνες, και πολλά φυτά. Η ζύμωση από μικροοργανισμούς είναι μια πιθανή εναλλακτική λύση αντί της παραδοσιακής βιομηχανικής σύνθεσης. Η μετατροπή της φρουκτόζης σε μαννιτόλη, έχει ανακαλυφθεί σε ένα είδος ερυθροφυκών το Caloglossa leprieurii, και είναι πολύ πιθανό και άλλοι μικροοργανισμοί να χρησιμοποιούν παρόμοιες μεταβολικές οδούς.
Χρήση : Η μαννιτόλη είναι μια πολυόλη που χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων και τη φαρμακευτική βιομηχανία. Η μαννιτόλη βρίσκει ευρεία χρήση, στην αποφυγή σχηματισμού κρούστας, ως γλυκαντική ουσία σε παρασκευές για τα άτομα με διαβήτη, αποτελεί συστατικό διόγκωσης. Επίσης χρησιμοποιείται σαν φάρμακο διουρητικό και σε μεγάλες συγκεντρώσεις ως καθαρτικό για τα παιδιά. Η χρήση της μαννιτόλης παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα, δεν προσδίδει καθόλου θερμίδες ως γλυκαντικό δηλαδή περιέχει 1,6 θερμίδες ανά γραμμάριο, παρέχει γλυκύτητα με μία καθαρή, δροσερή και ευχάριστη γεύση καθώς και δεν συμβάλλει στο σχηματισμό της τερηδόνας.
Επιπτώσεις : Η μαννιτόλη απορροφάται σε μεγάλο ποσοστό και μεταβολίζεται ως φρουκτόζη από το ανθρώπινο οργανισμό. Το υπόλοιπο μέρος ζυμώνεται στο παχύ έντερο. Κατά τη διάρκεια της ζύμωσης παράγονται αέρια τα οποία μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα. Κανονικά οι παρενέργειες εμφανίζονται μετά τη λήψη 25-30 γραμμαρίων σε μία μόνο δόση, που είναι πολύ παραπάνω από τη ποσότητα που μπορεί κανείς να λάβει από κατανάλωση τροφίμων (Κώδικας Τροφίμων & Ποτών, άρθρο 69/2009). Η μαννιτόλη μπορεί να καταναλωθεί από όλους και έχει οριστεί ανώτατο όριο καθημερινής λήψης τα 160 mg/Kg σωματικού βάρους.
ΛΑΚΤΙΤΟΛΗ (E966) (Γλυκ. ικανότητα 0,40)
Η Λακτιτόλη είναι μία γλυκαντική ουσία που προέρχεται από το γαλακτοσάκχαρο (λακτόζη). Είναι παραπροϊόν της παρασκευής τυριού και καζεΐνης. Ανακαλύφθηκε το 1920 και γνώρισε ευρεία χρήση στα τρόφιμα στη δεκαετία του 1980. Χρησιμοποιείται ως φυσική γλυκαντική ουσία αντικαθιστώντας πλήρως τη ζάχαρη σε πολλές εφαρμογές και χρησιμοποιείται σε προϊόντα όπως παγωτό, αναψυκτικά, σοκολάτα, αρτοσκευάσματα κλπ. Προστίθεται κυρίως σε επιδόρπια, δημητριακά πρωινού, μαρμελάδες, ζελέ και τσίχλες. Η Λακτιτόλη έχει καθαρή γλυκιά γεύση που μοιάζει πολύ με το γλυκαντικό προφίλ γεύση της σακχαρόζης, ενώ δεν παρατηρείται επίγευση. Επίσης διαλύεται σε χαμηλότερες θερμοκρασίες από τη σακχαρόζη με αποτέλεσμα αυτό να αποτελεί το κύριο πλεονέκτημά της σε σύγκριση με την σακχαρόζη. Σαν συνέπεια αυτό έχει την εξοικονόμηση ενέργειας και μείωση του κόστους επεξεργασίας. Επιπλέον προσδίδει στις τροφές μόνο 2 θερμίδες ανά γραμμάριο και τέλος η λακτιτόλη είναι ιδιαίτερα σταθερή σε όξινο και αλκαλικό περιβάλλον, καθώς και κάτω από τις υψηλές θερμοκρασίες. Η λακτιτόλη χρησιμοποιείται ως γλυκαντικό σε δίαιτες διαβητικών επειδή δεν μεταβολίζεται στον οργανισμό και κατά συνέπεια η κατανάλωσή της δεν οδηγεί σε αύξηση του σακχάρου ή του ποσοστού της ινσουλίνης που περιέχονται στο αίμα. Τα μοναδικά χαρακτηριστικά της επίσης την καθιστούν κατάλληλη γλυκαντική ουσία για ευρεία ποικιλία τροφίμων όπως παγωτά, σοκολάτα, σκληρές και μαλακές καραμέλες τσίκλες. Η λακτιτόλη απορροφάται μερικώς και μεταβολίζεται ως γλυκόζη στο σώμα. Η υπόλοιπη ποσότητα θα υποστεί ζύμωση στο παχύ έντερο. Κατά τη ζύμωση, παράγονται αέρια, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν πρήξιμο και φούσκωμα. Σε άτομα με δυσανεξία μπορεί να δράσει ως ηπακτικό. Οι παρενέργειες αυτές συμβαίνουν συνήθως μετά από κατανάλωση 25-30 gr λακτιτόλης σε μία δόση, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη από την κανονική συγκέντρωση στα τρόφιμα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η λακτιτόλη έχει πάρει άδεια κυκλοφορίας από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA). Σε διεθνές επίπεδο, έχει εγκριθεί για χρήση σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), του Καναδάς, της Ιαπωνίας, του Ισραήλ και της Ελβετίας. Τον Απρίλιο του 1983, η επιτροπή της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τα πρόσθετα τροφίμων (JECFA) καθόρισε ως αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη (ADI) για την ουσία λακτιτόλη το “μη προσδιορισμένη”.
ΞΥΛΙΤΟΛΗ. (Ε967) (Γλυκ. ικανότητα 1,00)
Μια λευκή φυσική κρυσταλλική ουσία, η οποία προέρχεται από κορύνη (κότσαλο καλαμποκιού) και δένδρο σημύδας. Μοιάζει και οπτικά και γευστικά με την ζάχαρη, αλλά περιέχει 75% λιγότερους υδατάνθρακες, 40% λιγότερες θερμίδες (9,6 ανά κουταλιά του γλυκού) και γλυκαιμικό δείκτη μόνο 7. Ακόμη, επειδή μεταβολίζεται χωρίς ινσουλίνη δεν επηρεάζει σημαντικά τα επίπεδα σακχάρου του αίματος. Βρίσκεται, φυσικά σε διάφορα φρούτα αλλά και σε λαχανικά. Χρησιμοποιείται αρκετά ως υποκατά- στατο σε μαστίχες, ζελέδες, κρέμες ζαχαροπλαστικής, κέικ, κουλουράκια, καραμέλες, σιρόπια. Δεν έχει κατηγορηθεί για σημαντικά προβλήματα, πέρα από το ότι μπορεί να προκαλέσουν γαστρεντερικές διαταραχές ιδιαίτερα σε μικρά παιδιά, όπως φουσκώματα αλλά και διάρροιες. Τέλος, λόγω της μοναδικής μοριακής δομής της δεν οξειδώνεται και δεν προκαλεί τερηδόνα ακόμη και αν μείνει όλη τη νύχτα ανάμεσα στα δόντια. Γι’ αυτό πολλοί οδοντίατροι τη συνιστούν για ενήλικες και παιδιά. Χρησιμοποιήστε την για να αντικαταστήσετε την ζάχαρη σε κάθε συνταγή, χωρίς να εκτελέσετε καμία μετατροπή αλλά και χωρίς να κάνετε καμία έκπτωση στην υφή και την γεύση. Ωστόσο, προσοχή! Επειδή τα βακτήρια δεν μπορούν να την χρησιμοποιήσουν, δεν είναι χρήσιμη σε συνταγές που περιέχουν μαγιά.
ΙΣΟΜΑΛΤΟΖΗ (E953) (Γλυκ. ικανότητα 0,55)
Η ισομαλτόζη είναι ένα μείγμα των δύο αλκοολών της γλύκο-μαννιτόλης και γλύκο-σορβιτόλης η οποία ανακαλύφθηκε το 1940.
Χρήση : Η ισομαλτόζη έχει χρησιμοποιηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες για πολλά χρόνια σε προϊόντα όπως το σκληρές καραμέλες, τσίχλες, σοκολάτες, συμπληρώματα διατροφής, βήχα και παστίλιες λαιμού. Είναι διαθέσιμο στην Ευρώπη, ωστόσο, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και σήμερα χρησιμοποιείται σε μια ευρεία ποικιλία προϊόντων σε περισσότερες από 70 χώρες σε όλο τον κόσμο. Η ισολματόζη διαθέτει τα εξής πλεονεκτήματα είναι ιδιαίτερα σταθερή σε υψηλές θερμοκρασίες και δεν απορροφά υγρασία με αποτέλεσμα τα προϊόντα που έχει χρησιμοποιηθεί να διατηρούνται περισσότερο. Ένα πρόσθετο πλεονέκτημα της ισομαλτόζης είναι ότι σε συνδυασμό με άλλες γλυκαντικές καλύπτει την πικρή επίγευση που αφήνουν. Είναι κατάλληλη για διαβητικούς, φιλική στα δόντια, μη υγροσκοπική, έχει εξαιρετική διαύγεια και καθαρή γεύση, χαμηλό δείκτη γλυκαιμίας (2), δίνει μόνο 2,4 θερμίδες/ γρ. και δεν έχει αναγωγικές ρίζες. Χρησιμοποιείται σε όλα τα προϊόντα “χωρίς ζάχαρη” όπως καραμέλες, τσίχλες, ζελέδες, toffees κλπ, σε προϊόντα για διαβητικούς, σε προϊόντα χαμηλών θερμίδων, σε σοκολάτες και σε φαρμακευτικά προϊόντα.
Επιπτώσεις : Η ισομαλτόζη όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες ενέχει γαστρικό κινδύνο, και τάση μετεωρισμού. Ως εκ τούτου, ισομαλτ συνιστάται να μην καταναλώνεται σε ποσότητες μεγαλύτερες από περίπου 50 γραμμάρια ανά ημέρα για τους ενήλικες και 25 γραμμάρια για τα παιδιά. Η ισομαλτόζη έχει γίνει πάρει έγκριση για την ελεύθερη κυκλοφορία της στην αγορά από την ΕΌ.Α από το 1990, η χρήση της επιτρέπεται επίσης στην Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Νορβηγία, το Ιράν και την Ολλανδία.
ΕΡΥΘΡΙΤΙΟΛΗ. (Γλυκ. ικανότητα 0,70)
Η ερυθριτόλη είναι μια άλλη γλυκαντική ουσία χαμηλής θερμιδικής αξίας. Είναι μια αλκοόλη σακχάρου που βρίσκεται φυσιολογικά σε ορισμένα φρούτα. Περιέχει 0,24 θερμίδες ανά γραμμάριο, ή περίπου 6% των θερμίδων της ζάχαρης, με 70% της γλυκύτητας της. Η ερυθριτόλη δεν επιδρά στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα ή τα επίπεδα ινσουλίνης και δεν έχει καμία επίδραση σε βιοδείκτες όπως η χοληστερόλη ή τα τριγλυκερίδια. Απορροφάται μέσα στο σώμα από το έντερο, αλλά τελικά αποβάλλεται από τους νεφρούς αμετάβλητη. Μελέτες δείχνουν ότι η ερυθριτόλη είναι πολύ ασφαλής. Ωστόσο, το ίδιο όπως και με άλλες αλκοόλες σακχάρων, μπορεί να προκαλέσει πεπτικά προβλήματα αν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες. Η ερυθριτόλη στη γεύση μοιάζει πολύ με τη ζάχαρη, αν και μπορεί να έχει ήπια επίγευση. Η ερυθριτόλη σίγουρα δεν φαίνεται να είναι επιβλαβής με οποιονδήποτε τρόπο και φαίνεται να είναι καλύτερα ανεκτή από τις περισσότερες άλλες αλκοόλες ζάχαρης.
Τελική ανάλυση: Η ερυθριτόλη είναι μια αλκοόλη σακχάρου που είναι πολύ γλυκιά, αλλά χαμηλή σε θερμίδες. Μελέτες δείχνουν ότι είναι πολύ ασφαλή για κατανάλωση, μολονότι μπορεί να προκαλέσει πεπτικά προβλήματα σε υψηλές δόσεις.
ΙΣΟΜΑΛΤΟΥΛΟΖΗ.
Εναλλακτική γλυκαντική ουσία, παράγωγο της ζάχαρης. Μπορεί να αντικαταστήσει μαζικά τη ζάχαρη. Είναι δισακχαρίτης φιλικός στα δόντια, με χαμηλό pH και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (32), φυσική γλυκύτητα, μικρή υγροσκοπικότητα και 4 θερμίδες/ γρ. Επίσης παρεμποδίζει την αίσθηση της πείνας, παρέχει παρατεταμένα και σταδιακά ενέργεια και βοηθά στη μικρότερη έκκριση ινσουλίνης. Χρησιμοποιείται σε ενεργειακά ποτά, σε προϊόντα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και σε προϊόντα υγιεινής διατροφής και σε λειτουργικά τρόφιμα.
ΙΝΟΥΛΙΝΗ (Γλυκ. ικανότητα 0,10)
Η ινουλίνη είναι ένας υδατάνθρακας που ανήκει σε μια κατηγορία ενώσεων γνωστή ως φρουκτάνες και συνδέεται στενά με φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες. Βρίσκεται φυσικά κυρίως σε λαχανικά με ριζικό σύστημα. Ποσότητες ινουλίνης έχουν βρεθεί στα κρεμμύδια και το σκόρδο. Η γλυκαντική του ικανότητα είναι περίπου στο 10% της σακχαρόζης. Φυτά που περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις ινουλίνης είναι : Elecampane (Inula helenium), Coneflower Echinacea, Πικραλίδα (Taraxacum officinale), Wild Yam (Dioscorea spp), Κολοκάσι (Helianthus tuberosus), Ραδίκια (Cichorium intybus), Jicama (Pachyrhizus erosus), Κολλιτσίδα (Arctium lappa), Κρεμμύδι (Allium cepa), Σκόρδο (Allium sativum), Αγαύη (Agave spp.) Η ινουλίνη πέρα από την γλυκαντική ικανότητα βοηθάει επίσης στην καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου και του μαγνησίου από τον οργανισμό ενώ έχει και προβιοτική δράση. Η κυκλοφορία της ινουλίνης σε διάφορα σκευάσματα είναι εγκεκριμένη στης Η.Π.Α και την Ε.Ε.
ΜΙΡΑΚΟΥΛΙΝΗ (Γλυκ. ικανότητα 0,17)
Η γλυκαντική ουσία Miraculin είναι μία γλυκοπρωτεΐνη που προέρχονται από τον καρπό του Synsepalum dulcificum. Το φυτό αυτό είναι ένα είδος μούρου το οποίο ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από τον εξερευνητή Chevalier des Marchais, κατά τη διάρκεια μιας εκδρομής 1725 στη Δυτική Αφρική. Η επιστήμονες μελετούν την απομόνωση αυτής της γλυκαντικής ουσίας από άλλα είδη όπως μαρούλια και ντομάτες. Έχει βρεθεί ότι 1 γραμμάριο φύλλο μαρουλιού δίνει 40 μικρογραμμάρια Miraculin. Η Miraculin αποτελείται από 191 αμινοξέα και ταυτοποιήθηκε το 1989. Το μοριακό της βάρος είναι 24,6 kDa, η γλυκαντική της ικανότητα αγγίζει το 17% της σακχαρόζης. Ουσιαστικά η Miraculin δρα σαν τροποποιητής γεύσης στα τρόφιμα που χρησιμοποιείται, δηλαδή μετατρέπει την όξινη γεύση σε γλυκιά γεύση. Η γλυκαντική ουσία Miraculin είναι σταθερή σε υψηλή θερμοκρασία που φτάνει τους 100° C. Όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει αυτό το όριο αυτό και το pH πέσει κάτω από 3 ή ανέβει πάνω από 12 τότε χάνεται η τροποποιητική ικανότητα της ουσίας αυτής. Η Miraculin δεν έχει εγκριθεί για χρήση από τους αρμόδιους φορείς τις Η.Π.A και την Ε.Ε., καθώς απαιτούνται περισσότερες δοκιμές για να χαρακτηριστεί ως ασφαλής γλυκαντική ουσία. Αντίθετα στην Ιαπωνία η Miraculin χρησιμοποιείται ευρέως.
ΘΑΥΜΑΤΙΝΗ (Ε957) (Γλυκ. ικανότητα Χ2000)
Η θαυματίνη είναι μία γλυκαντική ουσία η οποία παραλαμβάνεται με εκχύλιση των καρπών του φυτού Thaumatococcus το οποίο αναπτύσσεται στη Δυτική Αφρική. Συγκεκριμένα η θαυματίνη λαμβάνεται με υδατική εκχύλιση pH από 2,5 έως 4,0, των επισπερμάτων του καρπού του φυσικού στελέχους Thaumatococcus deniellii και αποτελείται ουσιαστικά από τις πρωτεΐνες Θαυματίνη I και Θαυματίνη II μαζί με μικρότερες ποσότητες συστατικών του φυτού που προέρχονται από την πρώτη ύλη. Η θαυματίνη παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα, είναι πλήρως υδατοδιαλυτή, παρουσιάζει σταθερότητα στην υψηλή θερμοκρασία και είναι ανθεκτική σε όξινες συνθήκες. Η θαυματίνη χρησιμοποιείται σε προϊόντα με περιορισμένες θερμίδες, τσίχλες και παγωτά. Σε αυτά τα προϊόντα έκτος από την γλυκιά γεύση που δίνει, η θαυματίνη βελτιώνει το άρωμα και την γεύση των άλλων συστατικών.
Επιπτώσεις: Η κατανάλωση θαυματινής δεν παρουσιάζει καμία απολύτως αρνητική επίπτωση και έχει εγκριθεί ώστε να κυκλοφορεί από την Ε.Ε, την Ιαπωνία, το Ισραήλ, την Ιαπωνία και της Η.Π.Α.
ΜΟΝΕΛΛΙΝΗ (Γλυκ. ικανότητα Χ1000)
Η Monellin είναι μια γλυκιά πρωτεΐνη που ανακαλύφθηκε το 1969 σε ένα είδος μούρου το Serendipity ή Dioscoreophyllum cumminsii της Δυτικής Αφρικής. Η πρωτεΐνη ονομάστηκε έτσι το 1972 από το Κέντρο Χημικών Αναλύσεων της Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, όπου εκεί απομονώθηκε και χαρακτηρίστηκε. Η monellin αποτελείται από δύο πολυπεπτίδια που περιλαμβάνουν 45 και 50 αμινοξέα αντίστοιχα και συνδέονται μεταξύ τους με μη ομοιοπολικούς δεσμούς. Το μοριακό της βάρος είναι 10,7 kDa και η γλυκαντική της ικανότητα είναι 1000 φορές μεγαλύτερη από αυτή της σακχαρόζης. Η γλυκαντική ουσία monellin είναι ασταθής σε υψηλές θερμοκρασίες. Όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 50° C χάνεται η γλυκαντική ικανότητα της ουσίας αυτής. Γιάυτο το λόγο η monellin χαρακτηρίζεται ως ακατάλληλη για βιομηχανική χρήση σε τρόφιμα που απαιτείται η επεξεργασία τους. Ένα ακόμα μειονέκτημα είναι ότι η δαπάνη εξαγωγής της ουσίας από το φυτό Serendipity είναι υψηλή. Η monellin δεν έχει εγκριθεί για χρήση από τους αρμόδιους φορείς τις Η.Π.Α και την Ε.Ε. ενώ στην Ιαπωνία έχει εγκριθεί ως ασφαλής πως κατανάλωση.
ΜΠΡΑΖΕΙΝΗ (Γλυκ. ικανότητα Χ500)
Η Μπραζείνη είναι μια γλυκοπρωτείνη που προέρχεται από τους καρπούς του φυτού Oubli ή Pentadiplandra Brazzena Baillou της Δυτικής Αφρικής. Απομονώθηκε για πρώτη φορά ως ένζυμο από το πανεπιστήμιο του Wiscousin-Madison το 1994. Εμπορικά όμως μπορεί να παραχθεί και από γενετικά τροποποιημένο αραβόσιτο, από ένα τόνο αραβόσιτο παράγεται 1 κιλό περίπου μπραζείνη.
Χρήση : Η μπραζείνη παρουσιάζει σταθερότητα σε ευρύ φάσμα pH από 2,5 έως 8 και σε θερμοκρασία 98°C για 2 ώρες, αυτό την κατατάσσει στις κατάλληλες γλυκαντικές ουσίες για βιομηχανική χρήση. Μπορεί να βρει εφαρμογή συνήθως σε προϊόντα που προορίζονται για διαβητικούς άλλα και σε προϊόντα με περιορισμένες θερμίδες. Όταν συνδυάζεται με άλλες γλυκαντικές ουσίες όπως η ασπαρτάμη και η σεβιόλη βελτιώνει κατά πολύ την γεύση του
προϊόντος.
Επιπτώσεις : Μέχρι τις έως τώρα εργαστηριακές μελέτες η μπραζείνη δεν έχει δείξει να παρουσιάζει αρνητικές επιπτώσεις. Η εταιρεία Natur Research Ingredients η οποία διαθέτει τα δικαιώματα κυκλοφορίας της Μπραζείνης έχει καταθέσει αίτημα αξιολόγησης στην FDA για να επιτραπεί η κυκλοφορία της στην αγορά και αναμένονται τα αποτελέσματα.
ΠΕΝΤΑΔΙΝΗ (Γλυκ. ικανότητα Χ500)
Η Pentadin, είναι μια γλυκοπρωτείνη που ανακαλύφθηκε και απομονώθηκε το 1989, από τον καρπό του φυτού Oubli ή Pentadiplandra brazzeana Bâillon το οποίο είναι ένα αναρριχητικό φυτό που αναπτύσσεται σε ορισμένες τροπικές χώρες της Αφρικής. Από το ίδιο φυτό παράγεται και η γλυκαντική ουσία μπραζείνη. Η Pentadin έχει μοριακό βάρος 12 kDa και η γλυκαντική της ικανότητα είναι 500 φορές πιο γλυκιά από τη σακχαρόζη.
KOΥPKOYΛINH (Γλυκ. ικανότητα Χ400)
H Curcullin είναι μία γλυκοπρωτείνη η οποία ανακαλύφθηκε και απομονώθηκε το 1190 από τον καρπό του Curculign latifolios στην Μαλαισία. Η Curcullin αποτελείται από πεπτιδικές αλυσίδες. Η κάθε ομάδα αποτελείται από 114 αμινοξέα. Η γλυκαντική της ικανότητα είναι 400 φορές μεγαλύτερη από την σακχαρόζη. Ωστόσο παρουσιάζει το εξής μειονέκτημα. Η Curcullin ως πρωτεΐνη είναι ευαίσθητη στην υψηλή θερμοκρασία και αρχίζει να υποβαθμίζεται όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 50° C. Προς το παρόν η χρήση της Curcullin δεν έχει εγκριθεί στην Ε.Ε και τις Η.Π.A αλλά κυκλοφορεί στην Ιαπωνία.
ΣΤΕΒΙΟΛΗ (Γλυκ. ικανότητα Χ300)
Η στεβιόλη είναι μία τριτερπενοείδη γλυκαντική ουσία που παραγεται από το φυρό στεβια που κατάγεται από την Ν. Αμερική, και πιο συγκεκριμένα από τα σύνορα Βραζιλίας-Παραγουάης. Ανακαλύφθηκε αρχικά από τους Ισπανούς εξερευνητές οι οποίοι όταν γύρισαν στην πατρίδα τους μιλούσαν για ένα γλυκό φυτό με χωνευτικές ιδιότητες. Οι τοπικές φυλές Ινδιάνων την θεωρούσαν θεραπευτικό και διατροφικό θησαυρό. Η στεβιόλη στην άγρια της κατάσταση στο ιθαγενές της περιβάλλον είναι ένα πολυετές φυτό που φυτρώνει σε αμμώδη, μικρής γονιμότητας εδάφη στις άκρες ποταμών και ρεμάτων. Στην πραγματικότητα η γλυκαντική δράση του του φυτού ωφείλεται στον στεβιοζίτη που είναι γλυκοζίτης της στεβιόζης και περιέχεται σε ποσσοστο ~6% στα φύλα στεβιόλης.
Οφέλη της στεβιόλης. Μερικά από τα πλεονεκτήματα της είναι ότι σε θερμοκρασία 200° C είναι σταθερή, ιδιότητα που επιτρέπει τη χρήση της στη μαγειρική. Επίσης δεν έχει καθόλου θερμιδική επιβάρυνση στον οργανισμό και η γλυκαντική της ικανότητα είναι 300 φορές πιο γλυκιά από την σακχαρόζη, είναι 100% φυσική ουσία, αποτρέπει τον σχηματισμό πλάκας στα δόντια τέλος δεν επιδρά στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Επιπτώσεις. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις για ανεπιθύμητες δράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Αντιθέτως, έρευνες του Πανεπιστημίου της Ασουνσιόν στην Παραγουάη έχουν δείξει ότι η στεβιόλη διαθέτει αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιβακτηριδιακές ιδιότητες. Στις ΗΠΑ, η Υπηρεσία Τροφίμων και φαρμάκων προς το παρόν θεωρεί το βότανο «μη ασφαλές πρόσθετο τροφίμων», ενώ η ΕΕ επιτρέπει την πώληση μόνο ως συμπλήρωμα διατροφής και ως συστατικό καλλυντικών. Η στεβιόλη, στις διάφορες μορφές της, χρησιμοποιείται στη Ν. Αμερική για περισσότερα από 500 χρόνια, στην Ευρώπη από το 1999, ενώ στον Καναδά και τις ΗΠΑ, από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 μέχρι το 1991, επιτρέπονταν μόνο ως διαιτητικό συμπλήρωμα. Το 1991, στις ΗΠΑ απαγορεύθηκε κάθε χρήση μέχρι το 1995 οπότε επέτρεψε και πάλι την χρήση. Άλλες χώρες όπου χρησιμοποιείται η στεβιόλη είναι η Ελβετία, μερικές της Ανατολικής Ευρώπης και της Αφρικής (Uher, 1992). Στην ΕΕ και τον FAO έχει ορισθεί, από το 2008, Ημερήσια Αποδεκτή Λήψη 10 mg στεβιοζιτη/kg ζώντος βάρους. Στην ΕΕ επιτρέπεται από το 2005 η χρήση της στεβιόλης και εκχυλισμάτων της στα σιτηρέσια (ως αρωματικό συστατικό) έως ποσοστό 2% και στα καλλυντικά.
LUO HAN GUO (Γλυκ. ικανότητα Χ300)
H Siraitia grosvenorii ή Luo Han Guo είναι ένα ποώδες πολυετές είδος αμπέλου των ιθαγενών της νότιας Κίνα και της Βόρειας Ταϊλάνδης. Το φυτό καλλιεργείται για τους καρπούς του, που χρησιμοποιείται σαν προσθετικό σε ροφήματα και στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική. Το εκχύλισμα που παράγεται είναι περίπου 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και έχει χρησιμοποιηθεί ως φυσικό γλυκαντικό με λίγες θερμίδες στην Κίνα εδώ και σχεδόν μια χιλιετία για τη θεραπεία του διαβήτη και την παχυσαρκία. Η γλυκαντική ουσία έγινε γνωστή στη Δύση κατά τον 20° αιώνα και συγκεκριμένα το 1938 από τους καθηγητές GW Groff και Hoh Hin Cheung (http://www.sweetenerbook.com/lohanguo.html). Η γλυκαντική ουσία Luo Han Guo χρησιμοποιείται κυρίως σε συνδιασμό με άλλες γλυκαντικές όπως η ερυθριτόλη και η σουκραλόζη. Κατά την χρήση του δεν έχουν αναφερθεί περιστατικά με παρενέργειες στις ΗΠΑ ο αρμόδιος οργανισμός τροφίμων έχει αναγνώριση την συγκεκριμένη γλυκαντική ουσία ως ασφαλής για κατανάλωση.
MABINLINS (Γλυκ. ικανότητα Χ100)
Η mabinlins είναι μία γλυκοπρωτείνη η οποία προέρχεται από τον σπόρο του φυτού Capparis masaikal στην επαρχία Yunnan της Κίνας. Υπάρχουν τέσσερα στελέχη mabinlins. Το πρώτο που απομονώθηκε ήταν το mabinlins -2 το 1983 και χαρακτηρίστηκε το 1993. Τα υπόλοιπα mabinlins-1, mabinlins-3, mabinlins-4 ανακαλύφθηκαν και χαρακτηρίστηκαν το 1994. Ουσιαστικά αποτελείται από δύο αλυσίδες αμινοξέων που ενώνονται μέσω ενός δισουλφιδου δεσμού. Η πρώτη αλυσίδα αποτελείται από 33 αμινοξέα και η δεύτερη από 72 αμινοξέα. Η γλυκαντική της ικανότητα είναι 100 φορές μεγαλύτερη από την σακχαρόζη. Η mabinlins -2 παραμένει σταθερή κάτω από θερμοκρασία 80° C για 48 ώρες ενώ οι άλλοι τρεις τύποι χάνουν την γλυκαντική τους ικανότητα μετά από 1 ώρα στην ίδια θερμοκρασία.Οπότε η mabinlins -2 λόγω της σταθερότητας έχει περισσότερες πιθανότητες να χρησιμοποιηθεί ως γλυκαντική ουσία.
ΓΛYΚΥΡΡΙΖΙΝΗ (Γλυκ. ικανότητα Χ30-50)
Η γλυκυρριζίνη είναι γλυκοζίτης του γλυκυρριζικού οξέος που είναι ένα τριτερπένιο. Η γλυκαντική του ικανότητα είναι 30-50 φορές μεγαλύτερη από αυτή της σακχαρόζης. Η γλυκυρριζίνη χρησιμοποιείται κυρίως ως αρωματική ουσία και δευτερεύοντος ως γλυκαντική, σε καραμέλες, καπνό και φαρμακευτικά προϊόντα. Στις Η.Π.Α και την Ε.Ε επιτρέπεται η κατανάλωση γλυκυρριζικού οξέος έως 100 της την μέρα. Στην Ιαπωνία η χρήση της είναι ευρέως διαδεδομένη και χρησιμοποιείται συχνά σε συνδυασμό με την γλυκαντική ουσία είθνίσ με ημερήσια κατανάλωση έως 200mg. Η αρνητική επίπτωση που έχει αναφερθεί ευρέως από την χρήση της γλυκυρριζίνη είναι η υπέρταση. Παρόλα αυτά έχει διαπιστωθεί ότι η χρήση της αναστέλλει την ηπατική βλάβη με αποτέλεσμα στην Ιαπωνία να χρησιμοποιείται για την θεραπεία της χρόνιας ηπατίτιδας και της κίρρωσης.
ΣΑΚΧΑΡΙΝΗ. (Ε954) (Γλυκ. ικανότητα Χ200-700)
Η σακχαρίνη είναι παράγωγο του πετρελαίου και είναι η πρώτη τεχνητή γλυκαντική ύλη που χρησιμοποιήθηκε. Είναι 200-700 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και δεν παρέχει θερμίδες αφού δεν μεταβολίζεται από το οργανισμό. Η σακχαρίνη παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα, αφενός είναι πολύ σταθερή κατά την οποιαδήποτε επεξεργασία που υπόκεινται τα τρόφιμα αφετέρου έχει ισχυρή γεύση και είναι φτηνή. Το μειονέκτημα της έγκειται στο γεγονός ότι σε υψηλές θερμοκρασίες αποκτά μια πικρή – μεταλλική γεύση.
Επιπτώσεις : Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, μελέτες σε αρουραίους σύνδεσαν την σακχαρίνη με την ανάπτυξη του καρκίνου της ουροδόχου κύστης σε τρωκτικά, με αποτέλεσμα το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών να δώσει εντολή σε όλα τα τρόφιμα που περιέχουν σακχαρίνη να φέρουν προειδοποιητική ετικέτα. Ωστόσο, το 2000, οι ετικέτες προειδοποίησης αφαιρέθηκαν μετά από νέες έρευνες που δεν σχετίζουν την σακχαρίνη ως επικίνδυνη ουσία για τον άνθρωπο.
Χρήση : Αναψυκτικά, χυμοί φρούτων, ποτά με βάση το γάλα και τα παράγωγά του, καραμέλες, επιδόρπια, προϊόντα ζαχαροπλαστικής. Τέλος η αποδεκτή καθημερινή πρόσληψη σακχαρίνης είναι 15 mg ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα.
ΑΣΠΑΡΤΑΜΗ. (Ε951) (Γλυκ. ικανότητα Χ200)
Η ασπαρτάμη είναι το πιο διαδεδομένο σήμερα χημικό γλυκαντικό με γλυκαντική ικανότητα περίπου 200 φορές μεγαλύτερη από τη ζάχαρη. Χημικά είναι ένωση δύο αμινοξέων (διπεπτίδιο) της φαινυλαλανίνης και του ασπαρτικού οξέος και αποδίδει περίπου 4 kcal ανά γραμμάριο (όπως και η ζάχαρη), επειδή όμως χρησιμοποιείται το 1/200 της ισοδύναμης ποσότητας ζάχαρης τελικά οι θερμίδες που αποδίδει είναι αμελητέες. Τα άτομα που πάσχουν από τη σπάνια μεταβολική νόσο φαινυλκετονουρία απαγορεύεται να καταναλώνουν ασπαρτάμη (και οποιαδήποτε άλλη ουσία περιέχει φαινυλαλανίνη) γιατί διαφορετικά κινδυνεύουν να πάθουν σοβαρότατες νευρολογικές βλάβες. Σημειώνεται ότι ο έλεγχος για φαινυλκετονουρία γίνεται στη χώρα μας υποχρεωτικά σε κάθε παιδί που γεννιέται στο μαιευτήριο. Έτσι οι πάσχοντες γνωρίζουν το νόσημά τους. Η ασπαρτάμη κυκλοφόρησε στην αγορά το 1981 και η χρήση της γενικά θεωρείται ασφαλής. Σήμερα χρησιμοποιείται σε περισσότερες από 100 χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Οι σημαντικότερες τοξικές επιδράσεις που έχουν παρατηρηθεί αφορούν στο νευρικό σύστημα (πονοκέφαλος, διαταραχές της μνήμης, επιληπτικές κρίσεις, ψυχικές διαταραχές). Ο αρμόδιος για τα τρόφιμα και τα φάρμακα οργανισμός των ΗΠΑ (FDA) καθόρισε ως ανώτερο επιτρεπτό όριο ημερήσιας κατανάλωσης τα 50 mg ασπαρτάμης ανά κιλό σωματικού βάρους. Αυτό σημαίνει ότι ένα άτομο που ζυγίζει 70 κιλά μπορεί να καταναλώσει μέχρι 3,5 γραμμάρια ασπαρτάμης την ημέρα από όλες τις πηγές (γλυκαντικό για τον καφέ, γιαούρτια, αναψυκτικά «χωρίς ζάχαρη» κλπ.).
ΣΟΥΚΡΑΛΟΖΗ (ή SPLENDA) (Γλυκ. ικανότητα Χ600)
Η σουκραλόζη είναι μια ισχυρή τεχνητή γλυκαντική ουσία η οποία παρασκευάζεται συνθετικά από τηνσακχαρόζη. Η σουκραλόζη παράγεται με επιλεκτική χλωρίωση της σακχαρόζης όπου αντικαθίστανται τρεις ομάδες υδροξυλίου με χλώριο. Η σουκραλόζη ανακαλύφθηκε το 1976 από επιστήμονες της Tate & Lyle, σε συνεργασία με τους ερευνητές Leslie Hough και Shashikant Phadnis του τότε Queen Elizabeth College. Η αρχική έρευνα αφορούσε τους τρόπους της χρήσης σακχαρόζης ως ενδιάμεσο χημικό προϊόν ώσπου ο Phadnis πειραματίστηκε με χλωριωμένη ένωση ζάχαρης, την δοκίμασε και την βρήκε εξαιρετικά γλυκιά. Η Σουκραζόλη εγκρίθηκε αρχικά για χρήση στον Καναδά το 1991. Από το 2008, είχε εγκριθεί σε περισσότερες από 80 χώρες, συμπεριλαμβανομένων και το Μεξικό, τη Βραζιλία, την Κίνα, την Ινδία και την Ιαπωνία. Είναι 600 φορές γλυκύτερη της λευκής ζάχαρης, όμως έχει την πιο κοντινή και παρόμοια “γλύκα” με τη ζάχαρη και δεν αποδίδει θερμίδες αφού δε μεταβολίζεται από τον οργανισμό μας. Είναι το μόνο τεχνητό γλυκαντικό που προέρχεται από τη ζάχαρη, η οποία έχει υποστεί επεξεργασία που αλλοιώνει τη δομή του μορίου της. Δεν έχουν αναφερθεί αρνητικές επιπτώσεις από την πρόσληψη σουκραλόζης. Η γλυκαντική ουσία έχει μελετηθεί σε πάνω από 100 κλινικές μελέτες χωρίς να αποδειχθεί καμία αρνητική επίπτωση. Ωστόσο, ορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες παρατηρήθηκαν σε δόσεις που υπερβαίνουν σημαντικά το εκτιμώμενη ημερήσια πρόσληψη (EDI), η οποίο είναι 1,1 mg ανά κιλό σωματικού βάρους την μέρα.
ΑΚΕΣΟΥΛΦΑΜΙΚΟ ΚΑΛΙΟ (E950) (Γλυκ. ικανότητα Χ200)
Συνήθως δεν συναντάται μόνο του, αλλά ως συνεργός με άλλες γλυκαντικές ουσίες, μειώνοντας την ανάγκη της χρήσης μεγάλων ποσοτήτων από αυτές. Εγκρίθηκε σχετικά πρόσφατα (από την FDA το 1988), αλλά η εισαγωγή του στην αγορά ήταν αργή. Το ακεσουλφαμικό κάλιο είναι περίπου 200 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη και δεν δίνει καθόλου θερμίδες. Χρησιμοποιείται ως επιτραπέζιο γλυκαντικό σε επιδόρπια, σάλτσες, μπίρες, παγωτά, μαρμελάδες, τσίχλες, καραμέλες και, βέβαια, σε αναψυκτικά.
Πλεονεκτήματα : Παραμένει σταθερό όταν θερμαίνεται, χρησιμοποιείται στη μαγειρική, δίνει καθαρή γεύση, είναι απόλυτα διαλυτό στο νερό, κρατά τη γλυκιά του γεύση για μεγάλο χρονικό διάστημα και συνδυάζεται με άλλες ουσίες.
Μειονεκτήματα: Έχει υψηλό κόστος.
Είναι ασφαλές; Μελέτες έχουν δείξει ότι σε μεγάλο ποσοστό αποβάλλεται αυτούσιο από τα ούρα. Δεν απορροφάται, δηλαδή, από τον οργανισμό, γι’ αυτό και δεν δίνει θερμίδες. Η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη είναι 9 mg ανά κιλό σωματικού βάρους.
ΑΛΑΣ ΑΣΤΠΑΡΤΑΜΗΣ – ΑΚΕΤΟΣΟΥΦΛΑΜΗΣ (Ε962)
Το Άλας Ασπαρτάμης – ακετοσουλφάμης είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία η οποία παράγεται με την θέρμανση διαλύματος 2-1 ασπαρτάμης και ακετοσουλφάμης καλίου σε όξινο ρΗ μέχρι να σχηματιστεί κρυστάλλωση. Κατόπιν το κάλιο και η υγρασία αφαιρούνται. Το άλας ασπαρτάμης – ακετοσουλφάμης εφευρέθηκε το 1995 από τον Δρ John Fry, ενώ εργαζόταν για την Holland Sweetener Company (HSC).
Επιπτώσεις : To άλας ασπαρτάμης – ακετοσουλφάμης στον ανθρώπινο οργανισμό διασπάται σε ασπαρτάμη (Ε951) και ακετοσουλφαμικό κάλιο (Ε950). Οπότε αν υπάρχουν επιπτώσεις προέρχονται από αυτές τις δύο γλυκαντικές ουσίες και οι οποίες αναφέρθηκαν παραπάνω.
Χρήση : Σε προϊόντα όπως αναψυκτικά, ποτά με βάση το νερό, γλυκίσματα, παγωτά, τσίχλες, είδη ζαχαροπλαστικής.
GLUCIN (Γλυκ. ικανότητα Χ300)
Η Glucin είναι ακόμα μια τεχνητής γλυκαντικής ουσίας παρόμοια με τη σακχαρίνη που χρησιμοποιήθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. Η ουσία είναι ένα άλας νατρίου που προέρχεται από λιθανθρακόπισσα. Είναι ένα μείγμα μονοσουλφονικού οξέος & δι-σουλφονικού οξέος. Είναι σκόνη σε ανοιχτό καφέ χρώμα και εύκολα διαλυτή στο νερό. Η Glucin είναι περίπου 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη αλλά η χρήση της Glucin ως πρόσθετο τροφίμων απαγορεύεται τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω ανησυχιών για τις επιπτώσεις στην υγεία.
ΝΕΟΕΣΠΕΡΙΔΙΝΗ DC (Ε959) (Γλυκ. ικανότητα Χ350-600)
Η Νεοεσπεριδίνη Διυδροχαλκόνη ή Νεοεσπεριδίνη DC ή, είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία που προέρχεται από τα εσπεριδοειδή και συγκεκριμένα παράγεται με καταλυτική υδρογόνωση της ουσίας νεοεσπεριδίνης η οποία βρίσκεται στο φλοιό των πορτοκαλιών της ποικιλίας Seville. Η Νεοεσπεριδίνη DC ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 μέσα από το ερευνητικό πρόγραμμα του Αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας για την εξεύρεση μεθόδων για την μείωση της πικρής γεύση των χυμών από εσπεριδοειδή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε για τη χρήση της ΝΗDC ως γλυκαντική ουσία, το 1994, ενώ δεν έχει εγκριθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Το πλεονέκτημα της νεοεσπεριδίνη DC είναι ότι χρησιμοποιείται κυρίως σαν μια συνεργαζόμενη ουσία σε συνδυασμό με άλλες τεχνητές γλυκαντικές ουσίες όπως είναι η ασπαρτάμη, η σακχαρίνη, το κυκλαμικό οξύ. Η χρήση της ΝΗDC ενισχύει το γλυκαντικό αποτελέσματα των διαφόρων γλυκαντικών ουσιών σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις με αποτέλεσμα να απαιτούνται μειωμένες ποσότητες άλλων γλυκαντικών.
Επιπτώσεις : Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι σε συγκεντρώσεις πάνω από 20ppm, NHDC μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, όπως ναυτία και ημικρανίες.
Χρήση : Αναψυκτικά, χυμοί φρούτων, ποτά με βάση το γάλα και τα παράγωγά του, καραμέλες, επιδόρπια, προϊόντα ζαχαροπλαστικής.
ΝΕΟΤΑΜΗ (Ε961) (Γλυκ. ικανότητα Χ7000-13000)
Η Νεοτάμη είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία η οποία παρασκευάζεται ύστερα από αντίδραση υπό πίεση υδρογόνου της ασπαρτάμης με 3,3 – διμεθυλοβουτυραλδευδη με μεθανόλη με καταλύτη άνθρακα. Ακολουθεί απομόνωση και κάθαρση της ουσίας με διήθηση όπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί γη διστόμων. Κατόπιν απομακρύνεται ο διαλύτης με απόσταξη, ακλουθεί έκπλυση της ουσίας με νερό, απομόνωση με φυγοκέντρηση και τελικά ξήρανση υπό κενό Είναι 7.000-13.000 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και χρησιμοποιείται ήδη στο εξωτερικό σε αναψυκτικά, ζελέ, χυμούς κ.ά., ενώ αναμένεται να πάρει έγκριση για να κυκλοφορήσει στην Ευρώπη. Η Νεοτάμη εγκρίθηκε από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των Η.Π.Α για γενική χρήση τον Ιούλιο του 2002, επίσης έχει εγκριθεί και από την Ε.Ε ωστόσο ακόμη δεν έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως σε προϊόντα διατροφής. Η νεοτάμη ως γλυκαντική ουσία πλεονεκτεί έναντι άλλων γλυκαντικών καθώς σαν προϊόν είναι ελκυστικό για τους κατασκευαστές τροφίμων καθώς η χρήση του μειώνει σημαντικά το κόστος παραγωγής λόγω των μικρότερων ποσοτήτων που απαιτούνται για την επίτευξη των ίδιων επιπέδων γλύκανσης, ενώ ταυτόχρονα ο καταναλωτής λαμβάνει λιγότερες θερμίδες.
Επιπτώσεις : Δεν έχουν αναφερθεί αρνητικές επιπτώσεις.
Χρήση : Αναψυκτικά, ζελέ, χυμούς, γλυκίσματα, παγωτά, τσίχλες, είδη, ζαχαροπλαστικής.
ΚΥΚΛΑΜΙΚΟ ΟΞΥ ΜΕ ΑΛΑΤΑ ΝΑΤΡΙΟΥ & ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ (Ε952)
Το κυκλαμικό οξύ είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία η παράγεται με την αντίδραση της κυκλοεξυλαμίνης με τριοξειδίου του θείου. Χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλες γλυκαντικές ουσίες και κυρίως την σακχαρίνη και αυτό για να μειώσει την πικρή επίγευση που αφήνει. Είναι 30-50 φορές γλυκύτερο της λευκής ζάχαρης και επίσης δεν έχει θερμίδες. Τα πλεονεκτήματα του κυκλαμικού οξέος είναι ότι πρώτον παρουσιάζει υψηλή σταθερότητα κατά την αύξηση της θερμοκρασίας και δεύτερον είναι σχετικά φθηνό.
Επιπτώσεις : Σε μια μελέτη το 1969 βρέθηκε ότι ένα μίγμα 10:1 κυκλαμικό οξύ με σακχαρίνη μπορεί αυξήσει τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου της ουροδόχου κύστης σε αρουραίους. Στις 18 Οκτωβρίου 1969, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) απαγόρευσε την πώλησή του στις Ηνωμένες Πολιτείες Τον ίδιο μήνα, το κυκλαμικό οξύ εγκρίθηκε για χρήση στο Ηνωμένο Βασίλειο ως χαμηλού κόστους γλυκαντική ουσία. Αργότερα αν και η FDA των ΗΠΑ δήλωσε ότι δεν εμπλέκεται το κυκλαμικό ως καρκινογόνο σε ποντίκια εντούτοις εξακολουθεί να απαγορεύεται από προϊόντα διατροφής στις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρόλα αυτά το κυκλαμικό οξύ έχει εγκριθεί και κυκλοφορεί σε 55 χώρες μεταξύ των οποίων και η χώρα μας.
Χρήση : Σε προϊόντα όπως αναψυκτικά, μη αλκοολούχα ποτά, γλυκίσματα, παγωτά, τσίχλες, είδη ζαχαροπλαστικής.
DULCIN (Γλυκ. ικανότητα Χ250)
H Dulcin είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία περίπου 250 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και ανακαλύφθηκε το 1884 από τον Joseph Berlinerbau. Παρά το γεγονός ότι πλεονεκτεί έναντι της σακχαρίνης στο ότι δεν διαθέτει πικρή γεύση δεν γνώρισε πότε εμπορική επιτυχία. Οι πρώτες κλινικές έρευνες σηματοδότησαν μια ουσία ασφαλής για την κατανάλωση από τον άνθρωπο, και θεωρήθηκε ιδανική για διαβητικούς. Ωστόσο, μια μελέτη του FDA το 1951, έθεσε πολλά ερωτήματα σχετικά με την ασφάλειά του προϊόντος με αποτέλεσμα την απομάκρυνσή του από την αγορά το 1954 καθώς μετά τις δοκιμές σε ζώα αποκαλύφθηκε η καρκινογόνος ιδιότητά του.
Ρ-4000 (Γλυκ. ικανότητα Χ4000)
Η 5-νιτρο-2-προποξυανιλινη η οποία είναι γνωστή ως Ρ-4000 είναι μία από τις ισχυρότερες γλυκαντικές ουσίες. Η Ρ-4000 είναι περίπου 4.000 φορές πιο γλυκιά από τη σακχαρόζη. Η Ρ-4000 είχε χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν ως γλυκαντική ουσία, αλλά έχει απαγορευθεί λόγω της τοξικότητας της. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα τρόφιμα που περιέχουν οποιαδήποτε προσθήκη ή ανιχνεύσιμα επίπεδα της 5 – νιτρο-2 -προποξυανιλίνης θεωρείται ότι είναι νοθευμένα και απαγορεύονται από της 19 Ιανουάριου του 1950.
ΑΛΙΤΑΜΗ (Γλυκ. ικανότητα Χ10)
Η αλιτάμη είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία που ανακαλύφθηκε από την εταιρεία Ρfizer στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και κυκλοφορεί σε ορισμένες χώρες. Ουσιαστικά η αλιτάμη είναι ένα διπεπτίδιο ασπαρτικου οξέως, δηλαδή είναι ένα γλυκαντικό δεύτερης γενιάς όπως η νεοτάμη. Η αλιτάμη πλεονεκτεί έναντι της ασπαρτάμης διότι είναι 10 φορές πιο γλυκιά και δεν αφήνει πικρή επίγευση. Επίσης σε αντίθεση με ασπαρτάμη, η αλιτάμη δεν περιέχει φαινυλαλανίνη, και συνεπώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άτομα με φαινυλκετονουρία. Η αλιτάμη έχει εγκριθεί ήδη από τους οργανισμούς τροφίμων του Μεξικού, της Αυστραλίας, της Νέα Ζηλανδίας και της Κίνας ενώ αναμένεται η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και της Η.Π.Α.